ההשפעה של מתן משוב חיובי ושלילי על למידה מוטורית – התלות בגודל שגיאת הניבוי הצפויה

ההשפעה של מתן משוב חיובי ושלילי על למידה מוטורית – התלות בגודל שגיאת הניבוי הצפויה

חן אודם, גל זיו, רוני לידור

ממחקרים העוסקים בהשפעת המשוב החיובי והשלילי על למידה של מיומנויות מוטוריות, עולה כי אין תשובה חד-משמעית לשאלה איזה משוב יעיל יותר. אחד ההסברים האפשריים לכך הוא גודל שגיאת ניבוי החיזוק של הלומד. שגיאת ניבוי החיזוק היא הפער שבין ציפיית הלומד לקבל חיזוק כדי להצליח לבין החיזוק שהוא מקבל בפועל. כאשר לומד מבצע מטלה כלשהי, יש לו ציפייה באשר לסיכויי ההצלחה בה. כאשר הציפייה להצלחה בביצוע המטלה דומה להצלחה בפועל – שגיאת ניבוי החיזוק נמוכה, וכאשר קיים פער בין הציפייה להצלחה לבין מידת ההצלחה בפועל – שגיאת ניבוי החיזוק גדולה. המחקר הנוכחי בחן כיצד משוב חיובי ושלילי משפיעים על למידה מוטורית כתלות בגודל שגיאת הניבוי הצפויה. על מנת לענות על שאלה זו בוצע ניסוי ממוחשב. המשתתפים (113 סטודנטים לחינוך גופני: 60 בנות ו-53 בנים) במחקר חולקו לשלוש קבוצות: קבוצת משוב חיוב, קבוצת משוב שלילי וקבוצת ביקורת. הם ביצעו מטלה מוטורית ממוחשבת – Rotary Pursuit Task – מטלת מעקב, על מסך המחשב, אחר מטרה הנעה על תוואי של מעגל. למטלה זו היו שלוש דרגות קושי. המשתתפים ביצעו מבחן מקדים, שלושה אימונים ומבחן שחזור. שלושה משתנים תלויים נמדדו במחקר: מספר השניות שבהן המשתתף עקב כהלכה אחר העיגול המטרה הנעה ,הנע, מספר היציאות של המשתתף מהמעגל בכל ניסיון ותפיסת קושי המטלה. ניתוחי שונות נערכו עבור כל משתנה תלוי בנפרד. ממצאי המחקר הראו כי בשלב הרכישה, קבוצת המשוב השלילי הצליחה לבצע את המטלה הממוחשבת טוב יותר (זמן שהייה ארוך יותר בתוך המטרה, כלומר מספר השניות שבהן המשתתף עקב כהלכה אחר העיגול המטרה הנעה על קו המעגל) בהשוואה לקבוצת הביקורת ברמת הקושי הקלה והבינונית, אך לא ברמת הקושי הגבוהה. בקבוצת המשוב השלילי בלבד נמצא הבדל מובהק במספר היציאות של המשתתף מהמעגל בכל ניסיון בין רמת הקושי הבינונית לקשה, כך שברמה הבינונית המשתתפים יצאו פחות מהמטרה בהשוואה לרמה הקשה. בשלב השחזור נמצא כי במטלה הקשה קבוצת הביקורת יצאה פחות פעמים מהמטרה בהשוואה לקבוצת המשוב החיובי. יש לציין כי לא נמצאה מובהקות בגורם רמת הקושי במשתנה זה. הממצאים תומכים ברובם בהשערה כי שגיאת ניבוי חיזוק גדולה תשפר את הלמידה. 

 תארנים: למידה מוטורית, משוב, מטלת מחשב, אימון, שחזור, העברה.

The effectiveness of concurrent positive and negative visual feedback on the performance of a rotary-pursuit task

C. Odem, G. Ziv, and R. Lidor

Providing feedback is perceived as one of the most effective instructional tools for enhancing motor-skill acquisition. While both positive and negative feedback have been found to be useful in learning motor skills, the literature lacks clear-cut evidence regarding which type of feedback achieves better outcomes. The aim of the current experiment was to examine the effectiveness of concurrent positive and negative visual feedback on the performance of a rotary-pursuit task. The participants included 113 physical education students (60 males and 53 females) who were randomly assigned to one of the following three groups: positive feedback, negative feedback, and no feedback (i.e., a control group). They performed the experiment from the comfort of their home via their personal computer over a three-day period, and executed easy, moderate, and difficult rotary-pursuit tasks. On day 1, the participants performed a pre-test with no feedback, followed by eight practice trials of each level of difficulty – with feedback as per their assigned group. On day 2, they practiced eight additional trials for each level of difficulty, again with feedback as per their assigned group. On day 3, they practiced eight further trials for each level of difficulty, with feedback, followed by a post-test with no feedback. The participants were also asked to report their subjective assessment of the task difficulty. The main findings of this study indicate that in tasks of moderate difficulty, negative feedback led to the best performance during the practice trials. Moreover, regardless of difficulty level, negative feedback led to the best performance in the post-test. These findings suggest that task difficulty moderates the effects of feedback on performance, and that providing concurrent negative visual feedback in a continuous task may be more beneficial than positive feedback.

Descriptors: Concurrent feedback; motor learning; rotary-pursuit task; visual feedback; online studies.

تأثير إعطاء التغذية الراجعة الإيجابية والسلبية على التعلم الحركي - الاعتماد على حجم خطأ التنبؤ المتوقع

حين أوديم، غال زيف، روني ليدور

تظهر الدراسات التي تتناول تأثير التغذية الراجعة الإيجابية والسلبية على تعلم المهارات الحركية أنه لا توجد إجابة واضحة على السؤال حول أي النوعين أكثر فعالية. أحد التفسيرات المحتملة لهذه الظاهرة هو حجم خطأ التنبؤ التعزيزي للمتعلم. يشير خطأ توقع التعزيز إلى الفجوة بين توقع المتعلم لتلقي التعزيز (للنجاح) والتعزيز الفعلي أو النجاح. عندما يقوم المتعلم بمهمة، هناك توقع لفرص النجاح. عندما يكون توقع النجاح في أداء المهمة مشابهًا للنجاح الفعلي - يكون خطأ التنبؤ الخاص بالتعزيز منخفضًا وعندما تكون هناك فجوة بين توقع النجاح والنجاح الفعلي - يكون خطأ التنبؤ كبيرًا. فحصت الدراسة الحالية كيف تؤثر التغذية الراجعة الإيجابية والسلبية على التعلم الحركي بارتباطه مع حجم خطأ التنبؤ المتوقع. للإجابة على هذا التساؤل تم إجراء تجربة محوسبة. شارك في التجربة (113) من طلبة التربية البدنية: (60) طالبة و (53) طالب، حيث تم تقسيمهم إلى ثلاث مجموعات: التغذية الراجعة الإيجابية، والتغذية الراجعة السلبية ومجموعة ضابطة. قاموا بأداء مهمة آلية محوسبة – (Rotary Pursuit Task)، وهي مهمة تتبع هدف متحرك على طول مسار دائري على شاشة الحاسوب. كان لهذه المهمة ثلاثة مستويات من الصعوبة. أجرى المشاركون اختبارًا قبلياً وثلاث جلسات تدريبية واختباراً بعدياً. تم قياس ثلاثة متغيرات تابعة في الدراسة: عدد الثواني التي تتبع فيها المشارك الدائرة المتحركة بشكل صحيح، وعدد مرات الخروج التي قام بها المشارك من الدائرة المتحركة في كل محاولة، وإدراك صعوبة المهمة. أجريت تحليلات التباين لكل متغير تابع على حدة. أظهرت نتائج الدراسة أنه في الاختبار القبلي كانت مجموعة التغذية الراجعة السلبية قادرة على أداء المهمة المحوسبة بشكل أفضل (وقت أطول للمكوث داخل الهدف، وعدد أقل من الثواني التي اتبع فيها المشارك الدائرة المتحركة بشكل صحيح) مقارنة بالمجموعة الضابطة على مستوى الصعوبة السهل والمتوسط، ولكن ليس على مستوى الصعوبة العالي. في مجموعة التغذية الراجعة السلبية فقط، تم العثور على اختلاف كبير في عدد مرات خروج المشاركين من الدائرة المتحركة في كل محاولة بين مستوى الصعوبة المتوسط والصعب، بحيث في المستوى المتوسط ترك المشاركون الهدف أقل مما في المستوى الصعب. في مرحلة الاختبار البعدي، وجد أنه في المستوى الصعب، كان عدد مرات خروج المجموعة الضابطة من الهدف أقل مقارنة بمجموعة التغذية الراجعة الإيجابية. وتجدر الإشارة إلى أنه لم يتم العثور على فروق دالة إحصائياً بين مستويات الصعوبة في هذا المتغير. تدعم النتائج إلى حد كبير، الفرضية القائلة بأن خطأ التنبؤ التعزيزي الكبير سيحسن التعلم.

الكلمات المفتاحية: التعلم الحركي، التغذية الراجعة، مهام الحاسوب، التدريب، الاستعادة، النقل.